ضد یخ خودرو به عنوان جزئی از سیستم خنک کننده خودرو، مایعی می باشد که به همراه آب استفاده می شود تا دمای موتور را در شرایط مختلف آب و هوایی به خوبی تنظیم نماید. همچنین سیستم خنک کننده نیز یکی از بخش های بسیار مهم است که نقش کلیدی در عملکرد صحیح موتور ایفا می کند. این مایع رنگی، علاوه بر جلوگیری از یخ زدگی در زمستان، مانع از جوش آوردن موتور در تابستان نیز می شود. همچنین ضد یخ با خواص ضد زنگ زدگی خود، از آسیب رسیدن به قطعات داخلی سیستم خنک کننده جلوگیری می کند و باعث افزایش طول عمر موتور می شود.
بسیاری از رانندگان شاید اهمیت استفاده از ضد یخ را به درستی درک نکرده باشند، اما این ماده نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت خودرو ایفا می کند. در این مقاله تعمیرگاه کارنج قصد دارد به بررسی ضد یخ خودرو، انواع مختلف آن، مزایا و معایب، تفاوت آن با مایع خنک کننده و نکات مهم نگهداری و تعویض آن بپردازد.
ضد یخ خودرو چیست و چه کاری انجام می دهد؟
ضد یخ خودرو ماده ای افزودنی است که به مایع خنک کننده اضافه می شود تا نقطه انجماد آن را کاهش دهد و از یخ زدگی مایع در دماهای پایین جلوگیری کند. این مایع معمولاً بر پایه اتیلن گلیکول یا پروپیلن گلیکول ساخته می شود و علاوه بر کاهش نقطه انجماد، نقطه جوش مایع خنک کننده را نیز افزایش می دهد. این ویژگی ها باعث می شود موتور خودرو در شرایط آب و هوایی بسیار سرد یا بسیار گرم، دمای مناسبی داشته باشد و عملکرد بهینه ای ارائه دهد.
برای مثال، در زمستان های سرد، اگر فقط آب در سیستم خنک کننده وجود داشته باشد، احتمال یخ زدگی و ترکیدن قطعات فلزی افزایش می یابد. ضد یخ با کاهش نقطه انجماد، از این اتفاق جلوگیری می کند. همچنین در تابستان های گرم، با افزایش نقطه جوش مایع، از داغ شدن بیش از حد موتور و جوش آوردن آن جلوگیری می کند.
معمولاً ضد یخ با آب مقطر به نسبت ۵۰ به ۵۰ مخلوط می شود تا بهترین عملکرد را داشته باشد. این ترکیب باعث می شود مایع خنک کننده در دمای پایین یخ نزند و در دمای بالا نیز به سرعت تبخیر نشود. علاوه بر این، ضد یخ حاوی موادی است که از خوردگی و زنگ زدگی قطعات فلزی سیستم خنک کننده جلوگیری می کند و قطعات متحرک مانند پمپ آب را نیز روان کاری می کند.
انواع ضد یخ خودرو کدامند؟
ضد یخ های خودرو در بازار به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این انواع به شما کمک می کند تا بهترین گزینه را برای خودروی خود انتخاب کنید.
ضد یخ بر پایه اتیلن گلیکول: رایج ترین نوع ضد یخ می باشد و قیمت مناسب تری نیز دارد. بوی شیرینی دارد اما بسیار سمی است، بنابراین باید مراقب بود که در دسترس کودکان و حیوانات قرار نگیرد. این نوع ضد یخ معمولاً در خودروهای قدیمی تر و سیستم های خنک کننده سنتی استفاده می شود.
ضد یخ بر پایه پروپیلن گلیکول: این نوع ضد یخ بیشتر در خودروهای جدید و سیستم های پیشرفته به کار می رود. طعم تلخی دارد و نسبت به اتیلن گلیکول محافظت بیشتری در برابر خوردگی ارائه می دهد.
فناوری های مختلف ضد یخ خودرو
- ضد یخ سنتی (IAT): معمولاً به رنگ سبز یا آبی است و باید هر ۲ تا ۳ سال تعویض شود. این نوع حاوی مهارکننده های خوردگی سیلیکات و فسفات است و بیشتر در خودروهای قدیمی کاربرد دارد.
- ضد یخ آلی (OAT): رنگ قرمز یا نارنجی دارد و طول عمر بیشتری دارد؛ حدود ۵ سال. معمولاً در خودروهای جدید استفاده می شود و فاقد سیلیکات و فسفات است.
- ضد یخ ترکیبی (HOAT): ترکیبی از دو نوع قبلی است، رنگ آن زرد یا طلایی است و مزایای هر دو نوع را دارد.
- ضد یخ فسفاته (POAT): معمولاً صورتی یا بنفش است و برای برخی خودروهای خاص به کار می رود.
- ضد یخ سیلیکات (Si-OAT): رنگ آبی دارد و بیشتر در خودروهای اروپایی مانند فولکس واگن و آئودی استفاده می شود.
همیشه بهتر است از نوع ضد یخی استفاده کنید که سازنده خودرو توصیه کرده است تا بهترین عملکرد و محافظت را داشته باشید.
مزایا و معایب استفاده از ضد یخ خودرو چیست؟
مزایا
- جلوگیری از یخ زدگی: در زمستان از یخ زدن آب داخل موتور جلوگیری می کند و مانع آسیب به قطعات می شود.
- جلوگیری از جوش آوردن: در تابستان کمک می کند موتور دمای بالایی نداشته باشد و جوش نیاورد.
- محافظت در برابر خوردگی: از زنگ زدگی قطعات فلزی سیستم خنک کننده جلوگیری می کند و عمر آن ها را افزایش می دهد.
- روان کاری قطعات: باعث روان کاری پمپ آب و دیگر قطعات متحرک می شود و از فرسایش آن ها جلوگیری می کند.
معایب
- سمیت: برخی انواع ضد یخ مانند اتیلن گلیکول سمی هستند و باید مراقب بود که در دسترس کودکان و حیوانات قرار نگیرند.
- نیاز به تعویض دوره ای: ضد یخ پس از مدتی خاصیت خود را از دست می دهد و باید تعویض شود.
- حساسیت به مخلوط شدن: ترکیب ضد یخ های مختلف یا استفاده از مایعات نامناسب می تواند باعث کاهش کارایی و آسیب به سیستم خنک کننده شود.
- خطر سوراخ شدن رادیاتور: در صورت استفاده بیش از اندازه از این مایع بخاطر خاصیت اسیدی-قلیایی که دارد می تواند به رادیاتور آسیب برساند. همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله دلایل خرابی رادیاتور خودرو چیست؟ را بخوانید.
تفاوت ضد یخ و مایع خنک کننده چیست؟
گاهی اوقات اصطلاحات ضد یخ و مایع خنک کننده به جای هم استفاده می شوند، اما تفاوت هایی دارند. ضد یخ خودرو یک ماده غلیظ است که باید با آب مقطر مخلوط شود تا مایع خنک کننده ساخته شود. مایع خنک کننده خودرو همان ترکیب ضد یخ و آب است که در سیستم خنک کننده خودرو ریخته می شود. اگر فقط ضد یخ بریزید، غلظت آن زیاد خواهد بود و ممکن است به خوبی کار نکند. همچنین استفاده از آب خالص بدون ضد یخ، احتمال یخ زدگی و جوش آوردن موتور را افزایش می دهد. بهترین حالت استفاده از ترکیب مناسبی از ضد یخ و آب است که بتواند در دماهای مختلف از موتور محافظت کند.
نکات مهم درباره نگهداری و تعویض ضد یخ
برای اینکه سیستم خنک کننده خودرو همیشه در بهترین حالت باشد، باید به نکات زیر توجه کنید:
- بررسی منظم سطح مایع خنک کننده: به صورت دوره ای سطح مایع خنک کننده را چک کنید و در صورت کم شدن، آن را تکمیل کنید.
- توجه به رنگ و بوی مایع خنک کننده: تغییر رنگ یا بوی غیرمعمول مایع می تواند نشانه کاهش کیفیت ضد یخ باشد و نیاز به تعویض دارد.
- زمان تعویض مایع خنک کننده: بسته به نوع ضد یخ خودرو و توصیه سازنده خودرو، معمولاً هر ۲ تا ۵ سال یا هر ۳۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر باید ضد یخ تعویض شود. شرایط آب و هوایی نیز در این زمان بندی تأثیرگذار است.
- تعویض اصولی: تعویض ضد یخ بهتر است توسط تعمیرکاران متخصص انجام شود تا مایع قدیمی به طور کامل خارج و مایع جدید با نسبت مناسب جایگزین شود.
همچنین همیشه از ضد یخ های باکیفیت و مناسب خودرو استفاده کنید و از مخلوط کردن انواع مختلف ضد یخ خودداری نمایید. ضد یخ خودرو نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت موتور و سیستم خنک کننده ایفا می کند. این ماده از یخ زدگی در زمستان، جوش آوردن در تابستان و خوردگی قطعات جلوگیری می کند و باعث افزایش عمر موتور می شود. انتخاب ضد یخ مناسب، نگهداری منظم و تعویض به موقع آن، کلید داشتن خودرویی سالم و عملکردی است. با رعایت این نکات می توانید از هزینه های اضافی تعمیرات جلوگیری کنید و همیشه با اطمینان رانندگی کنید.
